Đỗ Văn Tính

Các chỉ tiêu nợ công giai đoạn 2021-2023

Theo Bản tin nợ công Số 17 của Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính), dư nợ công của Việt Nam đến cuối tháng 6/2023 đạt khoảng 3,7 triệu tỷ đồng; tương ứng mức tăng 92 nghìn tỷ so với cuối năm 2022; tăng41 nghìn tỷ so với cuối năm 2021.

Dư nợ công giai đoạn 2021-6/2023

                                     (Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Tài Chính)

Tuy nhiên, trong giai đoạn 2021-2023, tỷ lệ nợ công trên GDP có xu hướng giảm qua từng năm, từ mức 42,7% cuối năm 2021 đến khoảng 37% giữa năm 2023, thấp hơn nhiều so với mức trần 60% Quốc hội đề ra. Trong đó, nợ Chínhphủ giảm xuống còn khoảng 36% so với 38,7% năm 2021, thấp hơn nhiều so với trần 50%. Trên bình diện quốc tế, mức dư nợ này thấp hơn nhiều so với mức trung bình năm 2023 của các quốc gia có mức xếp hạng tín nhiệm BB là 52,8% GDP và BBB là 54,9% GDP, trong khi mức tín nhiệm của Việt Nam còn thấp hơn 1 bậc so với mức tín nhiệm BBB.

Nợ nước ngoài đang giảm dần trong cơ cấu vay của Chính phủ. Danh mục nợ nước ngoài hiện hành chủ yếu vẫn là các khoản vay kỳ hạn dài, lãi suất ưu đãi. Điều này góp phần tăng tính bền vững nợ trước biến động tỷ giá của các ngoại tệ mạnh trên toàn cầu. Việc Tổ chức Xếp hạng Tín nhiệm Fitch nâng hạng Việt Nam từ mức BB lên mức BB+ vào tháng 12/2023 sau khi Tổ chức Moody’s và S&P nâng hạng Việt Nam từ Ba3 lên Ba2 và BB lên BB+trong năm 2022 đều có dấu ấn từ kết quả củng cố tài khóa và kiểm soát nợ công.

Các chỉ tiêu về nợ công so với GDP Thời kỳ báo cáo: 2021-6/2022

(Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Tài Chính)

Tình hình vay và trả nợ của Chính phủ

Tính đến hết tháng 6/2023, dư nợ của Chính phủ ở mức 3,36 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 110 nghìn tỷ so với thời điểmcuối năm 2022; tương ứng tăng 74 nghìn tỷ tính từ 2021.

Trong đó, nợ nước ngoài tính đến hết tháng 6/2023 đạt khoảng 983 nghìn tỷ đồng (tăng 9 nghìn tỷ so với cuối năm 2022). Sau suốt 2 năm duy trì đà giảm, nợ vay nước ngoài có dấu hiệu tăng nhẹ nhưng thấp hơn đáng kể so với mức1,076 nghìn tỷ đồng năm 2021 (mức đỉnh trước đó là 1,136 nghìn tỷ năm 2020).

Cũng theo số liệu từ Bộ Tài chính, nợ vay trong nước tiếp tục chiếm thế áp đảo, tăng đều từ mức 2,207 nghìn tỷ đồng năm 2021 lên đến hơn 2,374 nghìn tỷ đồng (tăng 167 nghìn tỷ đồng) so với cuối năm 2021, chiếm khoảng70% dư nợ Chính phủ. Nợ trong nước chủ yếu là Trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn phát hành dài, giảm thiểu rủi rovay đảo nợ. Kỳ hạn phát hành bình quân trái phiếu Chính phủ dự kiến năm 2023 khoảng 12,4-12,5 năm. Điều này đảm bảo mục tiêu kỳ hạn vay từ 9-11 năm theo Nghị quyết của Quốc hội số 23/2021/QH15 về Kế hoạch Tài chính Quốc gia và Vay trả Nợ công 5 năm (giai đoạn 2021-2025). Trong năm qua, lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ được điều hành thận trọng, đảm bảo phối hợp hài hòa với điều hành chính sách tiền tệ. Cụ thể, lãi suất phát hànhbình quân cả danh mục trái phiếu Chính phủ dự kiến năm 2023 khoảng 3,3%/năm, giảm 0,18 điểm phần trăm sovới năm 2022 trong bối cảnh lãi suất toàn cầu vẫn duy trì xu hướng tăng.

Trong giai đoạn này, các khoản vay trong nước của Chính phủ có xu hướng tăng qua từng năm, chiếm vai trò chủ đạo, ngược lại, dư nợ vay nước ngoài của Chính phủ đã giảm đáng kể, tưng ứng 93 nghìn tỷ đồng, giúp giảm rủi ro về tỷ giá, đảm bảo an toàn nợ công và an ninh tài chính quốc gia.

Vay và trả nợ của Chính phủ

Thời kỳ báo cáo: 2019 – 6/2023 (Triệu USD, tỷ VND)

(Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Tài Chính)

Riêng về số nợ trả nửa đầu năm 2023 đạt khoảng 180 nghìn tỷ đồng, bao gồm 125 nghìn tỷ để trả nợ gốc và hơn 55nghìn tỷ để trả lãi và phí.Phân theo từng bên cho vay, chủ nợ song phương lớn nhất của Việt Nam vẫn là Nhật Bản với trên 264 nghìn tỷ đồng. Bên cạnh đó, Hàn Quốc, Pháp và Đức lần lượt cho vay hơn 29 nghìn tỷ, 27,5 nghìn tỷ và 14 nghìn tỷ đồng.

Tính theo đối tác đa phương, Ngân hàng Thế giới (WB) đứng đầu danh sách chủ nợ với gần 350 nghìn tỷ, tiếp đến là Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) với gần 183 nghìn tỷ.

Về hiệu quả sử dụng vốn vay, nhiều ý kiến cho rằng giải ngân vốn đầu tư công còn chậm, giải ngân nguồn vốn nước ngoài vẫn ì ạch, trong khi đó, ngân sách phải đi vay để bù đắp bội chi và phải chịu lãi suất, trả phí cam kết, điều này cho thấy tình trạng lãng phí nguồn lực. Do đó, cần xử lý dứt điểm các tồn tại, hạn chế kéo dài, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay.

Nợ nước ngoài của Chính phủ phân theo từng bên cho vay Thời kỳ báo cáo: 2021 – 6/2023 (Triệu USD, tỷ VND)

(Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Tài Chính)

Nợ được Chính phủ bảo lãnh

Tính đến cuối tháng 6/2023 đạt khoảng 280 nghìn tỷ đồng, giảm dần từ qua các năm từ mức 320 nghìn tỷ đồngnăm 2021, tương ứng giảm 40 nghìn tỷ đồng. Trong đó, nợ nước ngoài khoảng 128,5 nghìn tỷ đồng; nợ trong nước trên 151 nghìn tỷ đồng.

Tổng trả nợ trong kỳ đạt 23,7 nghìn tỷ đồng, gồm 18 nghìn tỷ trả nợ gốc và gần 6 nghìn tỷ trả lãi và phí.

Nợ được Chính phủ bảo lãnh

Thời kỳ báo cáo: 2021 – 6/2023 (Triệu USD, tỷ VND)

(Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Tài Chính)

Nợ Chính quyền địa phương

Dư nợ của Chính quyền địa phương có xu hướng tăng trở lại so với các năm trước đó, đạt mức 54,7 nghìn tỷ đồng vào giữa năm 2023, tương ứng tăng gần 7,4 nghìn tỷ đồng từ mức 47,3 nghìn tỷ đồng năm 2021.

Tổng trả nợ trong kỳ đạt khoảng 1,1 nghìn tỷ đồng, gồm hơn 764 tỷ đồng trả nợ gốc và khoảng 380 tỷ đồng trả lãivà phí.

Nợ của Chính quyền địaphương

Thời kỳ báo cáo: 2021 – 6/2023 (triệu usd, tỷ vnd)