Trong bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) bùng nổ, đặc biệt là xu hướng bán hàng qua livestream và tiếp thị liên kết, cơ quan quản lý đã đưa ra dự thảo nghị định mới với nhiều quy định siết chặt. Điểm nhấn quan trọng là yêu cầu định danh người bán qua VNeID và xác thực danh tính người livestream.

Minh bạch thông tin – yêu cầu bắt buộc với sàn thương mại điện tử

Quy định rõ, các nền tảng TMĐT phải đảm bảo mọi thông tin được công khai minh bạch, bao gồm: thông tin chủ sở hữu nền tảng, thông tin người bán, sản phẩm, dịch vụ, cũng như điều kiện giao dịch chung (quyền, nghĩa vụ, chính sách giao hàng, thanh toán, giải quyết tranh chấp).

Ví dụ: Khi một cửa hàng thời trang mở gian hàng trên một sàn TMĐT, ngoài thông tin sản phẩm, họ phải công khai địa chỉ, số điện thoại, tên chủ hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp. Người mua có thể dễ dàng tra cứu thông tin này thay vì chỉ thấy tên shop ảo.

 

Định danh người bán qua VNeID – chặn đứng tình trạng "shop ma"

Một điểm mới đáng chú ý là nền tảng phải định danh người bán trong nước thông qua VNeID – hệ thống định danh điện tử quốc gia. Điều này nhằm hạn chế tình trạng lập tài khoản ảo, gian hàng ảo để lừa đảo. Với người bán nước ngoài, nền tảng có trách nhiệm kiểm tra giấy tờ pháp lý chứng minh tính hợp pháp.

Ví dụ: Một cá nhân muốn mở gian hàng bán mỹ phẩm nội địa trên sàn TMĐT, trước khi được duyệt, họ phải liên kết thông tin cá nhân với VNeID. Khi đó, cơ quan chức năng có thể xác minh danh tính, tránh tình trạng một người mở hàng chục shop để "bán chui".

Siết chặt hoạt động livestream bán hàng

Hoạt động livestream bán hàng ngày càng phổ biến, thu hút hàng triệu lượt xem, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro vì dễ phát sinh quảng cáo sai sự thật. Dự thảo mới yêu cầu chủ quản nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, đồng thời áp dụng cơ chế kiểm soát theo thời gian thực để ngăn chặn nội dung vi phạm.

Người bán có trách nhiệm cung cấp đầy đủ giấy tờ pháp lý cho người livestream, trong khi người livestream không được phép đưa ra thông tin gian dối về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả hay chính sách bảo hành.

Ví dụ: Nếu một KOL livestream quảng bá thực phẩm chức năng, họ chỉ được phép nói đúng nội dung đã được cơ quan chức năng xác nhận. Việc "nói quá", như khẳng định sản phẩm chữa được bệnh nan y, sẽ bị coi là vi phạm.

Quản lý chặt chẽ hoạt động tiếp thị liên kết

Tiếp thị liên kết (affiliate marketing) cũng là lĩnh vực được nhắc tới. Các tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết phải định danh người tham gia, theo dõi và giám sát hoạt động của họ, đồng thời ngăn chặn việc chia sẻ các liên kết vi phạm.

Người tiếp thị liên kết cũng bị ràng buộc trách nhiệm pháp lý: không được cung cấp thông tin gian dối, không được tiếp thị sản phẩm trên các nền tảng chưa được cấp phép hoạt động tại Việt Nam.

Ví dụ: Một blogger chia sẻ link mua hàng trên mạng xã hội phải chịu trách nhiệm nếu sản phẩm đó là hàng giả hoặc có thông tin sai lệch.

Doanh nghiệp nước ngoài phải có pháp nhân tại Việt Nam

Đối với TMĐT xuyên biên giới, dự thảo quy định rõ: nếu nền tảng sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt, tên miền ".vn" hoặc có lượng giao dịch lớn với người mua tại Việt Nam, thì tổ chức, cá nhân nước ngoài phải thành lập pháp nhân tại Việt Nam. Hình thức có thể là thành lập doanh nghiệp mới hoặc góp vốn, mua cổ phần.

Ngoài ra, các nền tảng nước ngoài phải ký quỹ tại ngân hàng thương mại tại Việt Nam để đảm bảo trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người mua. Với những nền tảng quy mô lớn, Bộ Công an sẽ tham gia thẩm định về an ninh quốc gia.

Ví dụ: Một nền tảng thương mại điện tử quốc tế muốn mở rộng hoạt động tại Việt Nam sẽ không thể chỉ dựa vào website và đội ngũ nước ngoài, mà buộc phải có công ty hoặc chi nhánh đăng ký tại Việt Nam, chịu trách nhiệm trực tiếp trước pháp luật.

(Bài viết có tham khảo tài liệu Internet và các chuyên gia)

Lê Hoàng Thiên Tân