Rủi ro được đề cập ở đây là khả năng xảy ra khác biệt giữa lợi nhuận thực tế so với lợi nhuận kỳ vọng. Để đo lường rủi ro người ta dùng phân phối xác suất với hai tham số đo lường phổ biến là lợi nhuận kỳ vọng và độ lệch chuẩn.

Lợi nhuận kỳ vọng và độ lệch chuẩn

Lợi nhuận kỳ vọng, ký hiệu là E(R) được định nghĩa như sau:

              ( ∑P_i = 1 )

R_i: lợi nhuận ứng với biến cố i

P_i: xác suất xảy ra biến cố i

n: số biến cố có thể xảy ra

Như vậy, lợi nhuận kỳ vọng chẳng qua là trung bình gia quyền của các lợi nhuận có thể xảy ra với trọng số chính là xác suất xảy ra.

Để đo lường độ phân tán hay sai biệt giữa lợi nhuận thực tế so với lợi nhuận kỳ vọng, người ta dùng độ lệch chuẩn (s). Độ lệch chuẩn chính là căn bậc hai của phương sai:

Hệ số biến thiên (Coefficientofvariation - CV)

Độ lệch chuẩn đôi khi cho chúng ta những kết luận không chính xác khi so sánh rủi ro nếu như quy mô lợi nhuận kỳ vọng khác nhau. Để khắc phục tình trạng này, chúng ta dùng chỉ tiêu hệ số biến thiên:

Rủi ro của doanh nghiệp thường là rủi ro biến động lợi nhuận trên vốn cổ phần kết hợp với rủi ro mất khả năng chi trả phát sinh do doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy. Khi doanh nghiệp gia tăng tỷ trọng nguồn tài trợ có chi phí cố định trong cơ cấu nguồn vốn thì dòng tiền tệ cố định chi ra để trả lãi hoặc cổ tức cũng gia tăng. Hoặc doanh nghiệp sử dụng chi phí hoạt động cố định không hiệu quả, việc mở rộng quy mô gây cản trở kinh doanh. Kết quả là xác suất mất khả năng chi trả tăng theo, xác xuất lỗ cũng tăng lên.

Mai Xuân Bình – Khoa QTKD