1.     Cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên sự chia nhỏ mạng

Cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên sự chia nhỏ mạng đề cập đến sự phá vỡ điểm nút chính trong mạng giá trị thành những điểm nút mới và phá hủy chức năng và các hoạt động của nó. Nguồn lực bên ngoài của kinh doanh điện tử có thể được xem như tình huống điển hình của cải tiến này.

Tình huống 3: 6688

6688 (www.6688.com) là một công ty cung cấp dịch vụ nguồn lực bên ngoài về bán hàng cho các công ty sản xuất nhỏ và vừa. Chỉ một việc mà các công ty này phải làm là đưa ra xem xét thông tin sản phẩm của họ với mức giá cố định. 6688 sẽ đề nghị giải pháp bao gồm thiết kế trang web, cập nhật thông tin, quản lý đơn hàng và dịch vụ khách hàng. Tất cả những dịch vụ này là miễn phí và 6688 kiếm được lợi nhuận từ khoảng chênh lệch giữa mức giá cố định của các công ty sản xuất này với giá bán cho người tiêu dùng cuối cùng. Mô hình kinh doanh này được gọi là “B2B2C” và 6688 đóng vai trò như trung gian “B”. Như đã nói bởi người thành lập, tỷ lệ lợi nhuận của 6688 là cao tương đương 20%.

2.     Cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên mở rộng mạng

 Cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên mở rộng mạng đề cập nội bộ hóa một vài điểm nút gần nhau trong mạng thành công ty địa phương và hình thành một mạng lớn hơn. Loại cải tiến mô hình kinh doanh này tương tự như mô hình dựa trên sự thay đổi chủ thể nhưng nó nhấn mạnh việc đem những chủ thể mới vào mạng giá trị hiện tại trong khi thay đổi chủ thể bố trí điểm nhấn đặc biệt vào việc tập trung vào nhóm chính của những khách hàng bị bỏ quên.

Tình huống 4:Taobao

Taobao (www.taobao.com), trang web C2C lớn nhất của Trung quốc, bắt đầu mở các cửa hàng thật trong vài tháng gần đây. Những khách hàng của các cửa hàng này có thể tìm thấy những hàng hóa họ đã mua trên web Taobao. Họ cũng có thể kiểm tra catalog của hàng hóa và thực hiện những đơn đặt hàng và thanh toán mới. Bên cạnh đó, các cửa hàng này cũng hoạt động như các đại lý bán các hàng hóa cũ và tính phí dịch vụ. chỉ những người bán hàng tốt nhất trên web Taobao sẽ được chọn là người giữ cửa hàng. Nếu họ thoát khỏi Taobao, cửa hàng thực của họ sẽ được chuyển cho người khác. Vì vậy, Taobao khóa họ trong mạng giá trị của nó. Them vào đó, hiện nay ở Trung quốc, 300 triệu người sử dụng internet và 1 tỷ người là không sử dụng. Vì vậy, bằng cách mở những cửa hàng thực này, Taobao mở rộng mạng giá trị của nó và bao gồm các khách hàng người mà không quen sử dụng máy tính và internet.

3.     Cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên sự tích hợp mạng

Cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên sự tích hợp mạng đề cập đến sự kết nối “các đảo giá trị” và hình thành nên mạng giá trị mới. các đảo giá trị này có thể là các chủ thể giá trị được phân chia hoặc các mạng giá trị được phân chia.

Tình huống 5: Toocle

Toocle (www.toocle.com) là diễn đàn B2B được khắc họa bởi mô hình “cổng kết nối và các liên minh”. Trong khi các web B2B truyền thống phục vụ các công ty riêng biệt, Toocle hướng đến việc thu hút, phân chia và tích hợp các trang web ngành. Bằng cách tổ chức các liên minh của cổng kết nối nhỏ và thông qua các hàng rào của các ngành công nghiệp, Toocle hướng đến việc thực hiện sử dụng cả hai định hướng trong kinh doanh điện tử: chuyên môn hóa và tích hợp. Những người sử dụng Toocle  giống như được tìm thấy bởi ngày càng nhiều khách hàng hơn và đem lại nhiều thương vụ hơn. Thực tế, mô hình kinh doanh này tăng lên về qui mô và sự đa dạng của mạng giá trị hiện tại bằng cách nắm bắt lợi thế của hệ thống mạng phụ và sự chấp thuận giữa mạng phụ và Toocle để đạt được lợi nhuận bằng cách nắm giữ vai trò người hợp nhất mạng và người môi giới thông tin.

Tình huống 6: Webkinz

“Webkinz” (www.gogo517.com) là một sản phẩm đồ chơi được kết hợp với các trò chơi trực tuyến. Mọi webkinz được bán với thẻ để vào web trò chơi. Khi trẻ em mua webkinz, họ có thể lấy một con thú cưng ảo để chơi, trao đổi thông tin, học và cạnh tranh nhau trên trang web. Bằng cách kết hợp trò chơi trực tuyến với những đồ chơi truyền thống, nhóm Haili – chủ sở hữu webkinz kiếm được nhiều lợi nhuận hơn bán đồ chơi. Trò chơi trực tuyến làm cho sản phẩm của Haili hấp dẫn và phổ biến đến mức long trung thành của những người tiêu dùng Haili như người mua đồ chơi đã được cải thiện. bên cạnh đó, nếu những đứa trẻ muốn trải nghiệm thế giới ảo trên trang web Haili, chỉ có một cách là mua webkinz và nhận thẻ có mật khẩu. Vì vậy, Haili cũng thành công trong việc thu hút một phần người tiêu dùng trò chơi trực tuyến tham gia vào mạng giá trị hiện tại của họ.

Tình huống 7: “Điện thoại di động Shanzhai”

“Điện thoại di động Shanzhai” là một tình huống thú vị khác của việc cải tiến mô hình kinh doanh dựa trên sự tích hợp mạng.

Đúng nghĩa của từ “Shanzhai” tiếng trung quốc là ngôi làng trong một ngọn núi nhỏ, nhưng hiện nay nó được sử dụng để mô tả những sản phẩm mà có tên gọi tương tự như những thương hiệu nổi tiếng. Nó trở thành một thuật ngữ thịnh hành từ khi sự bùng nổ của “điện thoại di động Shanzhai” được sản xuất bởi một phân xưởng tư nhân nhỏ ở Tây nam Trung quốc trong suốt 2 năm qua.

Hiện tượng “Shanzhai” đã tạo ra một làn sóng tranh luận công khai về việc nó có khỏe mạnh hay không. Thực sự “Shanzhai” không chỉ đơn giãn là một người bắt chước mù quáng. “Điện thoại di động Shanzhai” đã chào bán nhiều chức năng cải tiến như đèn khẩn cấp, ống kính chụp xa và thậm chí cả máy dò tiền giả. “Điện thoại di động Shanzhai” không chỉ đại diện cho sự cải tiến sản phẩm mà còn sự cải tiến mô hình kinh doanh. Đây là những gì nghiên cứu của chúng tôi quan tâm.

Tại sao sản phẩm của Shanzhai trở nên quá phổ biến và cạnh tranh trong thị trường? các công ty Shanzhai không có nhiều sáng chế kỹ thuật, nhưng họ biết cách làm thế nào để đạt được những nguồn lực này bằng cách tích hợp nguồn cung phân tán, kiến thức, bán hàng và khách hàng dựa trên mạng giá trị. Sự kết hợp của những hoạt động tạo ra giá trị phân tán này đã thay đổi một cách kịch tính vị trí địa lý của việc sản xuất và cải tiến, làm cho các công ty shanzhai trở nên phổ biến và cạnh tranh hơn trong thị trường với sức mạnh của sự cải tiến mô hình kinh doanh.

Ví dụ, ngay cả các công ty “điện thoại di động shanzhai” chỉ với 3 nhân viên có thể xây dựng và kiểm soát mạng giá trị của họ. một người có nhiệm vụ mua giải pháp con chip và những linh liện khác, một người có nhiệm vụ tìm kiếm các OEM và người còn lại có trách nhiệm bán hàng.

Giải pháp chip là chìa khóa của mô hình kinh doanh này. Hầu hết các công ty “điện thoại di động shanzhai” đang sử dụng con chip từ một công ty Đài loan MTK. Những con chip này tích hợp nhiều chức năng khác nhau như camera, MP3, MP4, kích thước ống kính chạm, Java và Bluetooth và có thể được xem như giải pháp “chìa khóa quay lại” không chỉ với con chip mà còn SDK ( bộ công cụ phát triển phần mềm) và phần mềm ứng dụng. bên cạnh đó, có hàng ngàn ngôi nhà thiết kế ở Shenzhen, vốn của “điện thoại di động shanzhai” cung cấp giải pháp tổng thể của thiết kế điện thoại di động và hàng ngàn nhà bán sĩ cung cấp tất cả các loại linh kiện giống như siêu thị. Vì vậy các công ty “điện thoại di động shanzhai” không cần đầu tư vào R&D và có thể dễ dàng hoạt động kinh doanh bằng cách tích hợp những chủ thể giá trị này với nhau. Chuổi giá trị của điện thoại di động cũng bị thu ngắn hơn.

5. Kết luận

Mạng giá trị chuẩn bị thay thế cho chuổi giá trị như một mô hình chính của việc tạo ra giá trị. Vì vậy, mô hình kinh doanh nên được cải tiến từ quan điểm của mạng giá trị bằng cách cải thiện mạng và cập nhật, kết nối và tích hợp các chủ thể giá trị. Giới thiệu quan điểm của mạng giá trị, bài báo cung cấp cấu trúc phân tích công ty của việc đánh giá mô hình kinh doanh hiện tại của mình và tiếp cận để cải tiến mô hình kinh doanh.

Nhân tiện, mô hình kinh doanh là một cuộc cách mạng và nội dùng mở và lý thuyết mạng giá trị cũng đang phát triển. Không biết quan điểm mạng giá trị có thích hợp cho các câu hỏi chi tiết của mô hình kinh doanh như thiết kế mô hình kinh doanh trong những ngành công nghiệp chính yếu vẫn duy trì và có giá trị nghiên cứu nhiều hơn nữa.

Ths. Nguyễn Thị Tuyên Ngôn – Khoa QTKD

(Nguồn: Business model innovations in China – From a value networks perspective - Xiaobo Wu Wei Zhang – Zhejiang University – China)