1.Các yếu tố ảnh hưởng đến dòng ngân quỹ của dự án.

a. Khấu hao.

Khấu hao không phải là khoản chi bằng tiền song lại là khoản chi trước khi tính thuế. Nó được khấu trừ khi tính thuế thu nhập và được cộng trở lại với phần thu nhập sau thuế để tạo ngân quỹ ròng của dự án. Khấu hao căn cứ vào thời hạn tính khấu hao, giá trị thanh lý, và phương pháp tính khấu hao.

Trong các phân tích, chúng ta thường giả định phương pháp khấu hao là đường thẳng. Nếu dự án được chấp nhận khấu hao nhanh có thể làm cho dự án có ngân quỹ ròng ở những năm đầu rất lớn. Xét trên tiêu chuẩn NPV dự án sẽ rất có lợi.

b. Giá trị thanh lý.

Ngân quỹ sẽ bị thay đổi bởi giá trị thanh lý của tài sản. Nếu giá trị thanh lý lớn, giá trị khấu hao ở các năm sẽ thấp, có thể làm giảm ngân quỹ. Song giá trị thanh lý sẽ cộng vào thu nhập năm cuối cùng của dự án hoặc cộng phần giá trị thanh lý sau khi đã trừ thuế thu nhập vào ngân quỹ ròng của dự án.

c. Vốn luân chuyển ròng.

Nhu cầu vốn luân chuyển sẽ coi như vốn đầu tư ở thời điểm đầu. Trong quá trình khai thác dự án nó luân chuyển không ngừng thể hiện trong các xuất quỹ, cuối dự án vốn luân chuyển lại quay về như thu nhập. Vậy năm cuối cùng của dự án, vốn luân chuyển sẽ được cộng vào ngân quỹ ròng.

2. Xác định dòng ngân qũy của dự án.

Ngân quỹ của dự án được xác định trên cơ sở ngân quỹ ròng kỳ vọng sau thuế dựa trên các dòng nhập quỹ và xuất quỹ diễn ra trong suốt thời gian hoạt động của dự án.

 

Ngân quỹ ròng = Nhập quỹ - xuất quỹ

 

 

 

 

Nhập quỹ gồm: thu nhập (tăng thêm) sau thuế, khấu hao ròng, giá trị thanh lý ròng và thu hồi vốn luân chuyển ròng.

Xuất quỹ gồm: Chi phí đầu tư ban đầu (năm 0) và các chi phí đầu tư phát sinh khi dự án đi vào hoạt động.

Khi xác định thu nhập chịu thuế thì doanh số và chi phí phải ước lượng trên cơ sở toàn bộ chu kỳ sống của sản phẩm. Khấu hao phải loại khỏi các chi tiêu trên bởi vì nó không phải là một chi tiêu bằng tiền.

(1) Đối với dự án đầu tư mở rộng: Ngân quỹ ròng được xác định trên doanh số sau khi đã khấu trừ toàn bộ các chi phí bằng tiền.

(2) Đối với dự án đầu tư thay thế: Ngân quỹ ròng được xác định trên tiết kiệm của dự án mới so với máy cũ sau khi khấu trừ các chi phí không bằng tiền.

Những lưu ý khi xác định dòng ngân quỹ dự án:

(1) Khấu hao thiết bị dựa trên giá trị tài sản khấu hao và phương pháp khấu hao. Bởi vì khấu hao được xem là chi phí của dự án và vì vậy được miễn thuế tương ứng với giá trị khấu hao ròng. Các chi phí lắp đặt, vận hành thử phải cộng vào chi phí mua sắm làm cơ sở để xác định giá trị tài sản khấu hao.

Giá trị tài sản khấu hao = Giá mua tài sản + Chi phí vận chuyển + Chi phí lắp đặt + Chi phí vận hành thử

Giá trị khấu hao ròng = Khấu hao máy mới - Khấu hao máy cũ

(2) Khi giá bán hoặc thanh lýmáy móc, thiết bị nhỏ hơn giá trị còn lại của tài sản (giá trị sổ sách) thì sẽ được khấu trừ thuế tương ứng với khoản lỗ đó. Trong trường hợp giá thị trường lớn hơn giá trị còn lại thì công ty phải chịu phần thuế tương ứng với khoản lãi đó. Khi đó, giá trị thanh lý ròng được xác định như sau:

Giá trị thanh lý ròng = Giá bán - (Giá bán - Giá trị còn lại)×Thuế suất thu nhập

(3) Các công ty khi mở rộng qui mô thường có nhu cầu tăng VLC ròng và được thu hồi vào năm cuối của dự án. Phần vốn tăng thêm này kết hợp với toàn bộ chi phí mua sắm, giá trị thanh lý ròng (nếu có) tạo nên nhu cầu đầu tư hay còn gọi là chi phí đầu tư ban đầu. Giả định rằng, các chi phí phát sinh và hoàn tất trong năm hiện tại. Khi đó:

Nhu cầu đầu tư = Mua sắm máy mới - Giá bán máy cũ + nhu cầu VLC ròng +(Giá bán máy cũ - Giá trị còn lại máy cũ) × Thuế suất thu nhập

(4) Khi dự án đi vào hoạt động, phần thu nhập cho dự án mới được đo lường bởi phần tiết kiệm hơn so với dự án cũ, tức phần chênh lệch giữa thu nhập tăng thêm với các chi phí tăng thêm trước thuế. Phần thu nhập tăng thêm do tăng năng suất của máy mới hoặc số lượng máy móc tăng lên. Phần chi phí tăng thêm gồm chi phí NVL, nhân công tăng thêm khi dự án đi vào hoạt động.

Tiết kiệm = Doanh số tăng thêm - Chi phí tăng thêm

(5) Thu nhập tính thuếlà phần còn lại của tiết kiệm sau khi đã khấu trừ khấu hao ròng trong kỳ.

Thu nhập tính thuế = Tiết kiệm - Khấu hao ròng

(6) Ngân quỹ ròng là ngân quỹ sau thuế mà dự án tạo ra kể từ khi dự án đi vào hoạt động.

Ngân quỹ ròng = Thu nhập sau thuế + Khấu hao ròng + Thu hồi VLC ròng + Giá trị thanh lý ròng

(7) Hiện giá thuần kỳ vọng của dự án là phần còn lại của hiện giá dòng ngân quỹ sau khi đã khấu trừ chi phí đầu tư ban đầu (nhu cầu đầu tư).

Hiện giá thuần = Hiện giá ngân quỹ ròng - Nhu cầu đầu tư

Khi xác định hiện giá thuần của dự án, phần tiền lãi phát sinh từ nhu cầu vay vốn được khấu trừ trong tỷ suất chiết khấu khi xác định hiện giá của ngân quỹ ròng. Trường hợp kết quả dòng ngân quỹ dự án được sử dụng cho quá trình hoạch định ngân sách thì tiền lãi từ khoản vốn vay phải được xác định như là khoản chi khi lập ngân sách hoặc là khoản mục chi phí khi lập báo cáo thu nhập.

Trường hợp đổi một tài sản cũ lấy tài sản mới tương tự (thay vì phải bán hoặc thanh lý). Khi đó, khoản chênh lệch giữa giá trị thị trường và giá trị còn lại tài sản không được thừa nhận để được miễn giảm (khoản lỗ) hoặc chịu thuế (khoản lãi). Trong trường hợp này, nếu giá trị thị trường của tài sản cũ lớn hơn giá trị còn lại thì giá trị tài sản mới đem khấu hao sẽ giảm tương ứng với khoản lãi đó. Ngược lại, giá trị tài sản mới sẽ tăng lên tương ứng với khoản lỗ này./.

Nguyễn Thị Minh Hà