Các công ty đang ngày càng để tâm và có nhiều nguồn gốc để giúp đỡ các lao động cân bằng giữa công việc và gia đình. Cảm giác căng thẳng vì công việc - gia đình xảy ra cũng do một yếu tố thuộc nhân khẩu học của lực lượng lao động đang thay đổi. Chẳng hạn, số lượng lao động nữ có gia đình ước tính sẽ càng ngày càng tăng nhiều trong lực lượng lao động. Là những người chịu trách nhiệm chăm sóc chính cho những người khác trong gia đình nên những cá nhân này thường bị căng thẳng khi họ cố gắng để cân bằng giữa sự nghiệp và giải quyết các vấn đề gia đình. Số lượng các cặp vợ chồng cùng đi làm tăng lên, đây cũng là một thí dụ khác minh họa về những thay đổi trong nhân khẩu lao động. Trong một số trường hợp khác, trách nhiệm chăm sóc được chia đều cho cả hai, do đó nếu cả vợ và chồng đều đi làm thì cần sắp xếp thời gian làm việc linh động để đáp ứng các nhu cầu trong cuộc sống gia đình và sự nghiệp. Người già cũng là những người mà các đối tượng đang ở độ tuổi đi làm cần quan tâm, chăm sóc. Khi thế hệ bùng nổ dân số (baby boom) đến tuổi nghỉ hưu, vấn đề này sẽ càng quan trọng hơn (theo ước tính ở nước ta đang trong thời kỳ dân số vàng, những đến khoảng năm 2040 trở đi dân số sẽ già đi nhanh chóng và lúc đó tham gia vào lực lượng lao động sẽ có cả nhiều người lớn tuổi).

Các công ty đối phó như thế nào với những thách thức này? Mặc dầu không đến nỗi nghiêm trọng như trước đây đã từng dự đoán nhưng có vẻ như những thách thức này cũng có xu hướng gia tăng nên một số công ty cố gắng đáp ứng các yêu cầu khác nhau từ phía người lao động bằng cách đưa ra những sắp xếp công việc một cách linh động. Chia sẻ công việc, thời gian làmviệc linh hoạt hoặc ứng dụng phương pháp làm việc bán trú là những thí dụ mô tả về những cách sắp xếp công việc linh động hơn. Người ta tin rằng nếu để lao động được quyền kiểm soát cuộc sống công việc của họ nhiều hơn thì họ sẽ có thể cân bằng các nhu cầu gia đình - công việc của họ tốt hơn. Ngoài ra, còn nhiều ý kiến cho rằng những công ty nào đề xuất và khuyến khích lao động sắp xếp công việc như vậy thì sẽ gặt hái được những lợi ích dưới đây: Có tỉ lệ nhân lực muốn được tuyển dụng và ở lại làm việc cao hơn, người lao động ngày càng có tinh thần làm việc, họ ít vắng mặt tại nơi làm việc và trễ nãi công việc hơn, đạt mức năng suất cao hơn.

Chia sẽ công việc là một cách sắp xếp công việc mà khi đó các lao động chia sẽ công việc, giờ làm việc và quyền lợi với nhau. Một số bước, chẳng hạn như xác định những công việc có thể chia sẽ, tìm hiểu về cách thức chia sẽ công việc và liên kết “những đối tác” có các nhu cầu, kỹ năng bổ sung cho nhau thì rất quan trọng trong việc quyết định sự thành bại của các chương trình chia sẽ công việc như thế.

Thời gian làm việc linh hoạt là một kiểu sắp xếp công việc linh động khác, theo đó những người lao động có thể lựa chọn thời gian làm việc tại văn phòngtrong một phạm vi nhất định. Chẳng hạn, những người lao động có thể quyết định rằng thay vì làm việc 5 ngày/1 tuần và 8 tiếng/1 ngày thì họ có thể làm việc 4 ngày/1 tuần và 10 giờ/ 1 ngày. Với lịch làm việc này thì những người lao động khác có thể sử dụng thời gian làm việc linh hoạt để đến và rời cơ quan trễ hơn một tiếng đồng hồ từ ngày thứ hai đến thứ sáu. Nghiên cứu kết luận rằng lịch làm việc linh hoạt có một tác động tích cực lên thành tích lao động của người lao động, thái độ hài lòng của họ đối với công việc đang làm và làm giảm tình trạng vắng mặt ở sở không có lý do. Ngoài ra, những tác giả này còn nói rằng các chương trình làm việc linh hoạt nên có cấu trúc rõ ràng và rằng theo thời gian chúng mất đi một số điểm hiệu quả. Những công ty cho lao động được quyền lựa chọn thời gian làm việc linh hoạt là Hewlett-Packard, Merrill Lynch và Cigna.

Làm việc từ xa (làm việc bán trú) ám chỉ đến một cách sắp xếp công việc mà theo đó các lao động được phép làm việc bán thời gian hay toàn thời gian tại nhà, sử dụng điện thoại, máy fax hay máy tính để kết nối liên lạc với văn phòng. Theo một phân tích mới đây về 46 cuộc nghiên cứu được tiến hành trên khoảng chừng 13.000 lao động thì làm việc từ xa giúp cho người lao động cảm thấy mãn nguyện với công việc và có thành tích công việc cao hơn. Đồng thời giảm mâu thuẫn trong việc phải cân bằng giữa gia đình - công việc, giảm căng thẳng công việc cũng như giảm tỷ lệ người đòi bỏ nhiệm sở. Mặc dầu thường bị gặp sự phản đối từ những giám đốc sợ mất quyền kiểm soát và mất quyền tiếp cận với cấp dưới nhưng một công ty đã áp dụng một phương pháp có hệ thống để tiến hành chương trình làm việc từ xa. Tập đoàn Pfizer, một tập đoàn chăm sóc sức khỏe lớn, đã áp dụng những bước dưới đây để xây dựng chương trình của họ:

1. Chọn một bộ phận nhỏ để thực hiện thí điểm sáng kiến làm việc từ xa.

2. Giới hạn số ngày làm việc tại nhà là 2 ngày/ 1 tuần.

3. Mở rộng chương trình này cho tất cả các lao động trong bộ phận.

4. Yêu cầu những lao động có quan tâmđưa ra một đề xuất chính thức và các chuẩn làm việc.

5. Yêu cầu những người tham gia chứng minh rằng họ có thể hoàn thành công việc tại nhà và có thể suy trì và/ hay cải thiện hiệu quả lao động.

Trần Nam Trang